عبدالحسین صدر خوانساری و گوشه ی «صدری » در آواز (1)
عبدالحسین صدر در 1313 هجرى قمرى در اصفهان به دنیا آمد. وی فرزند میرزا محمود خوانساری مشهور به صدرالمحدثین یکی از آزادیخواهان مبارز صدر مشروطیت بود. ملا عبدالله خوانسارى پدر میرزا محمود نیز از واعظان و دینداران معروف اصفهان بود که در سال 1293 هجرى قمرى وفات یافت.
عبدالحسین نزد پدر و فضلای مدارس شهر اصفهان مقدمات علوم دینى، ادبى و حکمت را فرا گرفت و سپس به تدریس ادبیات پرداخت. عبدالحسین جوان تشنه دانش و معارف بود. او در اصفهان زبان فرانسه را از طریق مدرسه آلیانس آموخته و بر اثر استعداد بی نظیر خود اصول علوم جدید و گستره شعر و ادب فارسى را نیز فرا گرفت. صدر از کودکى استعداد طبیعی شگفتى در موسیقى داشت، پرده ها و گوشههاى موسیقى ایرانى را خوب می شناخت.
در کنار صدا ى گیراى خوش و آواز بلند و حنجره داوود ى، آشنایى او با شعر و ادب فارسى و موسیقى، در خطبه هایش، نغمههاى دلنشین مى آفرید. آمیختگى شعر ناب فارسى با نواى دلپذیر موسیقى توانست هنر کلامی او را به اوج برساند. عبدالحسین صدر از معدود سخنورانى بود که به شعر و موسیقى اشراف داشت از این روى مجلس وعظ او محفل پرشور هنر کلامی خردمندانه بود. اطلاعات علمی به روز و قدرت بیان و صداى خوش او شنوندگان را مسحور می کرد و آواز دو دانگ را به سرحد کمال می رساند. بعضى موسیقى دانان موثق از قول استاد «ابوالحسن صبا» موسیقى دان معروف مى گویند «در یکى از ماه هاى تابستان سال( ؟) تصمیم گرفتم که براى دیدار و گفتگو با این روحانى هنرمند به اصفهان بروم در اصفهان به من گفتند که صدر در یکى از باغ هاى اطراف زاینده رود به سر مى برد بدون اطلاع قبلى به دیدار او رفتم . وارد باغ شدم، صدر را دیدم که بى عمامه نشسته بود و شعرها ى زیر را به آهنگى بس دلاویز در مایه افشار ى مى خواند:
دل بردى از من به یغما اى ترک غارتگر من
دید ى چه آوردى ای دوست از دست دل بر سر من
اول دلم را صفا داد آئینهام را جلا داد
آخر به باد فنا داد عشق تو خاکستر من
(منسوب به صفاى اصفهانى)
من آنچنان محو شنیدن این آواز شدم که مدتى بى اختیار در حالت بهت و سکوت ماندم و براى اینکه رمز و راز آهنگ را همانگونه که عبدالحسین صدر مىخواند، ثبت و ضبط کنم بلافاصله نُت آن را نوشتم».
استاد صبا به یاد آن خواننده آن را گوشه صدر ى نامید که هم اکنون یکى از گوشه ها ى ردیف موسیقى ایرانى است.
