ملا محمد حسن بن ملارفیع مشهور به «جناب»
(متوفی 1343 ق) از فضلای اهل منبر و از شعرای خوانسار بود. از آثارش مثنوی شیوا و
انتقادی «فقد الاسلام» را میتوان نام برد. انتشار فقد الاسلام در خوانسار سروصدای
زیادی به راه انداخت. فقد الاسلام به طور شب نامه منتشر میگردید و از بدو انتشار
تا زمانی که «جناب» در قید حیات بود جز چند تن از نزدیکان وی( چون آیت الله سید
محمود ابن الرضا) به هویت سراینده آن پی نبرد و ملامحمدحسن جناب که در حقیقت با
سرودن این مثنوی با جان خود بازی کرده بود به این شیوه از خطر رهایی یافت. تنها بعد از وفات او مشخص شد که سراینده فقد
الاسلام چه کسی بوده است.
فقد الاسلام با بیانی شیوا و دلکش حقایق عریانی
را فاش میکرد و انتشار آن در بیداری مردم تأثیر فراوان داشت ظاهراَ موضوع این
مثنوی علیه حاکمان شهر و ظلم و استبدادی که به مردم روا میداشتند بوده است. از
این مثنوی به جز چند بیت در حافظه عامه نمانده است.
جناب درباره فقد الاسلام و سراینده
آن گفته است:
گربگردی سربه سر آفاق را می نیابی راقم اوراق را
من همان رندم که از روز الست شیشکی بستم به هرچه بود و هست
بنا برگفته یوسف بخشی خوانساری جناب
در فقد الاسلام داستانهای شیرین و جالبی نیز آورده بود وی برای نمونه یکی از
اشعاری را که خود از کودکی بخاطر داشته
ذکر میکند:
مردکی گرجی به پیرامون دشت دلخوش و
خندان به راهی می گذشت
ناگهان شد با دلی پرآرزو با سوار یکه تازی رو برو
اول از روی ادب کردش سلام بعد از
آن دادش دو صد فحش تمام
زین عمل شد در شگفتی آن سوار گفتش او
را کین چه حال است این چه کار
گفت کردم من سلامت زان سبب تا نگویی هست گرجی بی ادب
زان درشتی کردمت در این مقام تا نپنداری
ز ترس است این سلام
جناب در تعبیر خواب نیز استاد بود.
سرانجام وی در سال 1343قمری وفات یافت. مقبره وی در قبرستان غربی خوانسار واقع
است.
منابع و مآخذ:
1ـ میرمحمدی، حمیدرضا؛ اختران
فروزان خوانسار، انتشارات ارمغان قلم، 1387ش.
2ـ بخشی، یوسف؛ تذکره شعرای
خوانسار،موسسه مطبوعاتی میرپور،تهران،1336ش.
3ـ ابن الرضا،سیدمهدی؛ ضیاء الابصار فی ترجمه علماء خوانسار،
قم، انتشارات انصاریان،1382ش.
