نقاش ِ خوانساری که شاگرد رسمی استاد کمال الملک بود
شماره 15: تصویر نقاش خوانساری استاد محسن سهیلی خوانساری
چندی پیش برای تحقیق درباره موضوعی گذرم به سایت کتابخانه موزه ملک افتاد. در حین جستجو به تصویر تابلویی برخورد کردم که امضای خوانساریِ آن نظرم را جلب کرد، بله تصادفی شیرین، این امضای یکی از نقاشان خوانساریِ شاگرد استاد کمال الملک بود...
محسن سهیلی خوانساری(تهران 1286 شمسی- وفات 1375شمسی آفریقا)، فرزند میرزامحمودخان، در تهران و خانواده‌ای اهل فرهنگ متولد شد. وی برادر بزرگ احمد سهیلی خوانساری، محقق، شاعر و مصحح خوش نام در حوزه ادبیات فارسی بود.
این نقاش بزرگ پس از اتمام درس در مدرسه آلیانس، به مدرسه صنایع مستظرفه رفت و زیر نظر کمال‌الملک نقاشی آموخت و پس از سه سال موفق به اخذ دیپلم مدرسه شد. وی در همین زمان با استاد حسین شیخ و بسیاری دیگر از نقاشان مدرسه، آشنا شد و در تابستان نخستین سال حضور در مدرسه، به همراه هنرجویان دیگر، نمایشگاهی در سالن بزرگی که محل کار استادان بوده، برپا و موفق به فروش نخستین کار خود در این نمایشگاه می‌شود. او با خلق تابلوهای طبیعت بی‌جان و منظره، به‌تدریج شناخته شده و توانست در نخستین نمایشگاه انفرادی در همان سالن استادان، بیشتر آثارش را به فروش رساند. گفته شده که مدتی نیز به منظور مطالعه هنر و کپی از آثار هنرمندان غربی به وین سفر کرده است. نقاشی از طبیعت و مناظر کوهستانی ، ژانر مورد علاقه سهیلی بوده است. او در نقاشی ابتدا به کلاسیک و سپس به ناتورالیسم روی آورد. و آثاری در طبیعت بی جان، چهره سازی، تک چهره، منظره و نقاشی خیالی پدید آورد. به طور کلی، بهترین نقاشی‌های سهیلی طبیعت بی‌جان، منظره و چهره‌سازی است، با این حال، وی یکی از هنرمندان سنت‌گرایی است که کوشیده قلم خود را تا حدودی از قید و بند کلاسیک گرایی برهاند.
وی پس از اتمام مدرسه صنایع مستظرفه، کارگاهی در تهران دایر کرد و به طور جدی در آنجا مشغول کار شد. در خصوص اهمیت هنری سهیلی در میان شاگردان کمال‌الملک باید به این نکته توجه داشت که او از شاگردان رسمی و مورد تأیید استاد بوده است. پس از تأسیس مدرسه صنایع مستظرفه در ضلع جنوبی باغ نگارستان به کوشش کمال‌الملک، این مدرسه دو طیف از هنرجویان مشتاق به یادگیری هنر را پذیرا می‌شود. گروه اول هنرجویان رسمی مدرسه هستند که طی گذراندن چند سال مستمر آموزش، دیپلم رسمی مدرسه را دریافت می‌کنند و گروه دوم هنرجویان غیر رسمی یا مستمع آزاد مدرسه بوده‌اند که در ضمن آموزش، مدت کوتاه‌تری نیز در مدرسه حضور داشته‌اند. محسن سهیلی خوانساری از گروه اول به شمار می‌آید که مدت زیادی به عنوان شاگرد رسمی در مدرسه حضور داشته است.
در اغلب عکس‌هایی که از شاگردان مدرسه صنایع مستظرفه در کنار کمال‌الملک به یادگار مانده، سهیلی نیز در صف شاگردان دیده می‌شود. در گزارش مربوط به فعالیت شاگردان مدرسه، از ابتدا تا زمان تعطیلی، آمده است که: «محسن سهیلی خوانساری در دورنماسازی و صورتگری کار کرده و امروز استادی مشهور است». [1] در این گزارش که حکم یک سند مهم تاریخی را دارد، علاوه بر ذکر توانایی‌های فنی سهیلی، بر شهرت او در اواخر دهه 1300 خورشیدی، اشاره شده است.
ظاهرا وی از وزارت فرهنگ وقت نشان هنر دریافت کرد. سهیلی
بازنشسته وزارت فرهنگ و ورزشکار نیز بود. آثار بسیاری از وی زینت بخش موزه های
ایران و جهان است و برخی از آثار او در حراجی های ایران تا چند صد میلیون تومان به
فروش می رسد.
شماره 15: استاد نقاش محسن سهیلی خوانساری
شماره 19: استاد نقاش محسن سهیلی خوانساری
نمونه امضاء استاد محسن سهیلی خوانساری
نمونه تابلو نقاشی های استاد محسن سهیلی خوانساری
[1] - سهیلی خوانساری، احمد، کمال هنر، انتشارات علمی، 1368، ص 82.
